Depresyon kişilerin yaşamının belli bir döneminde bazen olumsuz bir yaşam olayından sonra bazen de günlük problemlerden kaynaklanabilen zihinsel bir durumdur. Ancak depresyonu yalnızca zihinsel bir durum olarak tanımlayamayız. Depresyon genel olarak hüzünlü ruh hali ve düşünceler, tepkisizlik, dikkat eksikliği, karamsarlık duygusu, konuşma ve davranışta azalma gibi belirtilerin görüldüğü bir rahatsızlıktır.
Depresyon Nedir?
Depresyon, psikolojik ve fiziksel belirtilerle karakterize olan bir psikiyatrik rahatsızlıktır. Yaşanan semptomlar kişinin psikolojik ve fiziksel sağlığını etkileyerek günlük yaşamına yansır. Depresyon tedavisi mümkün olan bir rahatsızlıktır, profesyonel bir yardım alarak semptomlar hafifletilir.
Depresyonun yaşam boyu görülme sıklığı %17-25 iken kadınlarda depresyonun görülebilme ihtimali erkeklerde görüme ihtimalinin iki katından fazladır. Aynı zamanda sağlık kurumlarına herhangi bir şikayet sebebiyle başvuran hastaların beşte birinde tedavi edilmeyi gerektiren bir depresif bozukluk mevcuttur.
Yapılan araştırmalar genetik ve psikososyal faktörlerin depresyonun ortaya çıkmasında etkili olduğunu göstermektedir. Dolayısıyla depresyon genellikle genetik özelliklerin psikososyal faktörler ile etkileşimi ile ortaya çıkar.
Toplumsal ve ruhsal sıkıntılar depresyona sebep olabilecek psikososyal faktörlerdendir. Aile içerisinde ve iş ortamındaki sorunlar, bir yakının kaybı, boşanma, ebeveynlerin ayrılığı, ekonomik sıkıntılar, bireylerin şahsiyetlerine tehdit olabilecek yaşantılar ve bu gibi birçok sebep depresyon gibi duygudurum bozukluklarının görülmesine katkı sağlayabilmektedir. Kişiler, etraflarında meydana gelen olaylarla baş etmekte zorlandıklarında stres yaşamaya başlarlar ve stres seviyesi arttığında hem ruhsal hem de fizyolojik sorunlar görülebilme ihtimali artmaktadır.
Depresyon Belirtileri
Depresyonun belirtileri fiziksel ve psikolojik olarak iki planda değerlendirilebilir. Psikolojik belirtilerine çökkün duygu durum, zevk alamama, aktivitelere karşı ilgisizlik gibi örnekler verebiliriz. Halsizlik, yorgunluk, aşırı uyuma veya uykusuzluk ise depresyonun fiziksel semptomlarındandır.
Depresyon Nasıl Geçer? Depresyonun Tedavisi
Depresyondan kurtulmak için birkaç adımın bir arada ve bir süreç şeklinde ilerleyerek yapılması gerekmektedir. Bu adımlar için rahatsızlığın şiddeti, semptomlar, kişilik özellikleri gibi birçok durum önemlidir. Öncelikle depresyonun tedavisi için profesyonel bir destek alınmalıdır. Psikiyatrist, psikolog gibi uzmanlar tarafından tanı konulması ve kişiye uygun bir tedavi planının oluşturulması gerekir.
Depresyon tedavisinde en etkili yöntem psikoterapidir. Psikoterapiler, depresyonun yinelenmesini önleyici olarak karşımıza çıkmaktadır. En yaygın kullanılan psikoterapi yöntemi ise bilişsel-davranışçı (BDT) psikoterapilerdir. Bilişsel davranışçı terapilerde amaç; depresif düşüncelere sebep olabilen bilişsel şemaları tespit ederek kişide bu şemalara yönelik farkındalık oluşturup bu şemaları daha işlevsel şemalarla değiştirmektir.
Antidepresanların depresyonun tedavisinde günümüzde oldukça önemli bir yeri vardır. Psikoterapi ile birlikte gerekli görülmesi durumunda semptomların şiddetine bağlı olarak ilaç tedavisi de işe yarar bir yöntemdir. Hızlı sonuç alınması, kişinin ekstra çaba harcamasına gerek olmaması ve hekim muayenesinin daha ulaşılabilir oluşu gibi sebepler antidepresanları daha tercih edilebilir kılsa da tedavi sürecine psikoterapinin de eşlik etmesi nükslerin önüne geçer. Psikoterapi ve ilaç tedavilerinin yanı sıra kişinin kendine iyi bakması, sağlıklı beslenmesi, düzenli egzersiz yapması, kaliteli bir uyku alması da önemlidir.
Depresyon Çeşitleri
Depresyon çeşitleri, gösterilen semptomlar, hastalığın şiddeti, geçirilen süreçler ile farklılaşabilir. Depresyon çeşitleri aşağıdaki gibidir:
Majör depresif bozukluk: Psikolojik rahatsızlıklar arasında en yaygın görülen rahatsızlık majör depresif bozukluktur. En az iki hafta boyunca sürer. Çökkün duygudurum, ilgisizlik, enerjisizlik, uyku problemleri belirtiler arasındadır.
Mevsimsel duygudurum bozukluğu: Belirli mevsimlerde tekrarlayan depresyon dönemleridir. Özellikle kış aylarında ışığın eksikliğinden dolayı meydana gelebilir.
Distimi: Uzun süreler devam eden çökkün duygudurum halidir. En az iki yıl boyunca devam eden depresif belirtiler görülür.
Depresyonla mücadele eden bir kişi ne yapmalı?
Depresyon hafife alınmaması gereken biyolojik bir zemine dayalı ciddi bir psikolojik rahatsızlıktır. Bu yüzden kişinin öncelikle profesyonel bir destek alması oldukça önemlidir. Uzmanla yapılan görüşmeler sonucunda bir tedavi planı belirlenir. Bu tedavi sürecinden fayda görülebilmesi için psikolog ve danışan arasında bir işbirliği kurulabilmeli, danışan tedavi sürecine uyum gösterebilmelidir.
Depresyon insana nasıl hissettirir?
Depresyonla mücadele eden kişi motivasyon eksikliği yaşar; değersiz, karamsar, mutsuz ve suçlu hisseder. Depresyonun yoğun klinik tablosunda kişinin yaşamına son vermek istemesi ve bu yönde eylemlerde bulunması ve kendine zarar vermek şeklinde düşünce içerikleri ve eylemleri olabilir.
Depresyona iyi gelen şeyler nelerdir?
Planlı bir tedavi sürecinin yanında depresyona iyi gelen şeyler; fiziksel aktiviteler yapmak, psikolojik olarak kişiye iyi gelen doyum sağlayıcı eylemlerde bulunmak, meditasyon yapmak, sosyal çevresiyle zaman geçirmek, uyku hijyenine dikkat etmek olarak sıralanabilir.
Depresyon tedavi edilmezse ne olur?
Tedavi edilmeyen depresyon beraberinde panik atak, sosyal fobiler, anksiyete bozukluğu, obsesif-kompulsif bozukluk gibi başka psikolojik rahatsızlıkları getirebilir.
Depresyon ilaçsız tedavi olur mu?
Depresyonun şiddeti kişiye göre değişebilir. Bu nedenle ilaçla birlikte desteklenen psikoterapi bazı kişilerde daha etkili olabilir. Depresif semptomları hafif olan danışanlarda ise ilaçsız tedavi ile süreç çalışılabilir.
